Theo Đại Việt sử ký toàn thư có ghi về sự ra đời của hội Tao Đàn do Vua Lê Thánh Tông sáng lập năm 1495, với 28 thành viên, trong đó có Tiến sĩ Đỗ Thuần Thông là người xã Sài Quất, huyện Đông Yên (nay là xã Thành Công, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên), lúc đó giữ chức Kiểm thảo trong Hàn Lâm viện. Hội Tao Đàn Hưng Yên được thành lập vào thượng tuần tháng 3 năm Ất Tỵ (1905), theo ý tưởng của Tổng Đốc Hưng Yên thời bấy giờ là Lê Hoan khởi xướng. Ngay sau khi được thành lập, Lê Hoan đã cho xây dựng “Bình Thi lầu” giữa hồ Bán Nguyệt của Phố Hiến để làm chốn bình thơ. Tuy nhiên, vừa ra đời không lâu thì một số hội viên cự phách của hội ra đi, từ đó người đến Bình Thi lầu dần ít đi rồi vắng bóng hẳn. Chỉ còn trơ lại tòa lầu lẻ loi soi bóng xuống hồ rồi cùng biến mất theo thời gian.
Năm tháng qua đi, cùng với những thăng trầm lịch sử, Phố Hiến vàng son vang bóng một thời không còn vị trí kinh tế như xưa, nhưng những giá trị văn hóa lịch sử thì còn mãi. Nhằm khôi phục, củng cố, giáo dục, phổ cập nét giá trị văn hóa Phố Hiến xưa, phát huy giá trị khu di tích đền Trần, đền Mẫu và công viên hồ Bán Nguyệt, thành phố Hưng Yên đã triển khai thực hiện dự án cải tạo công viên Hồ Bán Nguyêt, trong đó có công trình Tháp Ngọc – biểu tượng trên Hồ Bán Nguyệt. Sau khi thành phố công khai thi tuyển phương án thiết kế kiến trúc, phương án mã số DT0001 của công ty Cổ phần tư vấn đầu tư và xây dựng Vương Long Hà Nội đạt giải nhất và được lựa chọn để đưa vào thi công. Công trình có tên “Tháp Ngọc Nguyệt hồ” được thiết kế dựa trên tinh thần và đặc điểm kiến trúc của cổng tam quan Văn Miếu Xích Đằng (nằm trên địa bàn khu phố Xích Đằng, phường Lam Sơn, thành phố Hưng Yên) - một trong 2 văn miếu lâu đời nhất cả nước, chỉ sau Văn miếu Quốc Tử Giám. Tháp Ngọc cao ba tầng và có bốn mặt như nhau. Cột và cửa vòm tầng một, lan can trang trí và hình tượng tròn sao Khuê của tầng 2 cùng được thiết kế theo đặc điểm của Văn Miếu Xích Đằng. Riêng phần mái được thiết kế phong cách mái cổ có cách tân, đỉnh mái đặt hình tượng đầu bút cổ tôn vinh truyền thống hiếu học và khoa bảng của người Hưng Yên. Đặc biệt trong Tháp đặt một viên ngọc sáng được làm bằng đá quý, đặt trên bệ đèn led tạo không gian lung linh, huyền ảo vào ban đêm.
Trước khi quyết định đầu tư công trình. UBND thành phố tổ chức lấy ý kiến cộng đồng dân cư (Từ ngày 20/3-20/4/2025) nhằm huy động trí tuệ của các tầng lớp nhân dân về chủ trương đầu tư, hình dáng kiến trúc, kết cấu, màu sắc,… của công trình, làm cở sở quyết định đầu tư, thiết kế, xây dựng công trình; đảm bảo công trình thể hiện được các yếu tố lịch sử, văn hóa của Phố Hiến - Hưng Yên; hài hòa với cảnh quan kiến trúc của khu di tích đền Trần, đền Mẫu và công viên hồ Bán Nguyệt; phù hợp với định hướng phát triển của thành phố Hưng Yên.
Các tổ chức, cá nhân quan tâm có thể tham gia góp ý trực tiếp vào mẫu phiếu lấy ý kiến bên dưới đây hoặc gửi phiếu tham gia ý kiến đến địa chỉ: Trung tâm Văn hóa và Truyền thanh thành phố Hưng Yên (Địa chỉ: Số 78 Trưng Trắc, phường Minh Khai, thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên) trước ngày 21/4/2025 để tổng hợp trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Trân trọng cảm ơn sự hợp tác của quý vị và nhân dân!
Mẫu phiếu lấy ý kiến trực tuyến:
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfwWnEy70-v5kzRT48KtXsdwkVU7VdUuqru4AjYpgIzV1Zdsw/viewform?pli=1
Một số hình ảnh công trình Tháp Ngọc Nguyệt hồ – biểu tượng trên Hồ Bán Nguyệt
Trung tâm Văn hóa và Truyền thanh thành phố